بررسی مضمون و موضوع در داستان های عامه پسند فارسی

رمان های عامه پسند به آن دسته از آثاری گفته می شود که به دلیل داشتن کلیشه ها و چهارچوب های معین در سراسر اثر از عنوان گرفته تا پایان بندی، وقایع، شخصیّت ها، خط سیر داستانی و درون مایه ی ثابت از قبیل مثلث ها و مربع های عشقی، دل بستن دختر و پسری از دو طبقه اجتماعی مختلف، طرح روی جلد و ... می توان آن ها را از ادبیات نخبه گرا جدا نمود. همه ی این مشخصّه ها عمدتاً حول محور ساده و جذاب کردن داستان رقم می خورند. نویسنده باید چهارچوب ها و کلیشه هایی را به کار ببرد که خوانندگان به آن عادت کرده اند و نبودشان باعث برآورده نشدن انتظارات خوانندگان و سرخوردگی آن ها خواهد شد. ریشه ی رمان های عامه پسند ایرانی در داستان هایی است که در نشریات به چاپ می-رسید و به پاورقی معروف بود. این جریان ادبی از همان آغاز در دو مسیر رشد کرد: رمان های تاریخی و رمان های اجتماعی. به زعم نمایندگان فرهنگ و ادبیات رسمی این نوع آثار ارزش ادبی چندانی ندارند و مخاطبان آن ها از لحاظ فرهنگی در حدّ پایین و متوسط قرار دارند. به همین دلیل بسیاری از منتقدان و فرهیختگان جامعه ی ادبی از بررسی چنین آثاری سرباز زده و حتی خواندن این آثار را دون شأن خود می دانند؛ غافل از این که شناخت و بررسی ادبیّات مورد توجّه مردم به شناخت خواسته های آن ها و در نتیجه ساختار کلّی جامعه و گه گاه ضعف ها و نقص های فرهنگی آن کمک می کند. موضوع و مضمون این آثار مهم ترین وجه شمارگان بالا و پرمخاطب بودن این آثار است که ما در این پژوهش بدان پرداخته ایم.